Дунё мамлакатлари тараққиёт йўлининг қиёсий-таҳлилий ўрганишлар асосида шундай хулосага келиш мумкинки, ҳар бир давлат ва миллатнинг янги босқичга олиб чиқишга асос бўлган қарорлари шунчаки тасодиф ва бир зумда ишлаб чиқилиб, қабул қилинган эмас. Бунга, аввало табиий шароит, кейин ўша замоннинг муҳити ва руҳи, инсонларнинг дунёқараши, қолаверса, ҳохиш-истаги бўлиши керак. Таъбир жоиз бўлса, айнан шунда бутун бир халқнинг келажагини тубдан ўзартиришга асос бўлган тарихий ҳужжатлар ишлаб чиқилишини ҳаётнинг ўзи заруратга айлантиради.
1162